«Τουριστική Προβολή Δράμας- Λαϊκά πολιτιστικά Δρώμενα στο νομό Δράμας»

Τι κερδίσαμε - Αυτοαξιολόγηση

Μέσα στην ομάδα οι μαθητές έμαθαν να εργάζονται, να συνεργάζονται, να εκτιμά ο ένας τον άλλο, να χαίρονται και να δημιουργούν . Το θέμα αγκαλιάστηκε με αγάπη και ενδιαφέρον από τα παιδιά . Σε ανύποπτο χρόνο μάλιστα κατά τη διάρκεια της έρευνας –μελέτης ομολόγησαν πως …

«νιώθουμε χρήσιμοι, γιατί ασχολούμαστε μ΄ αυτό το θέμα, νιώθουμε περήφανοι για τον τόπο μας , κι όλα αυτά με τρόπο σοβαρό και διασκεδαστικό ταυτόχρονα»(Κατερίνα).

«Νιώθουμε όμορφα, μαθαίνουμε τις ρίζες μας, γιατί σιγά-σιγά τα ξεχνάμε» (Αναστασία)

«Ευχαριστιέμαι όλη τη δουλειά, δεν το κάνω από αγγαρεία. Αυτά τα δρώμενα δεν τα ήξερα»(Αναστασία)

«Μέσα απ΄ αυτό το πρόγραμμα καταλαβαίνουμε γιατί τα κάνανε αυτά τα δρώμενα οι παλιοί»(Νικήτας)

«Νιώθουμε πιο υπεύθυνοι που συμμετέχουμε σε κάτι που ψάχνουμε»(Αφροδίτη)

«Μας δίνεται ευκαιρία να μάθουμε πράγματα που μέχρι πριν λίγες μέρες μας ήταν άγνωστα» (Κική)

«Μαθαίνουμε επιτέλους κάποια πράγματα για τον τόπο μας ,που ήταν άγνωστα δεν τα ξέραμε και έχουμε μεγάλα οφέλη».(Κική)

Πώς λοιπόν να μην αισθάνομαι ως συντονίστρια αυτού του προγράμματος ότι υπάρχει δίψα, υπάρχει ανάγκη, τα παιδιά μας θέλουν αλλά και μπορούν να κάνουν –γιατί όχι;- και θαύματα. Η εμπειρία μου εμπλουτίστηκε όχι απλά σε γνώσεις, αλλά και σε βλέμματα, με τα βλέμματα των μαθητών μου που μέσα από την ομάδα έγιναν παιδιά μου που τα αγάπησα και με αγάπησαν, που δούλεψαν με κέφι και διάθεση και τελικά όλοι μαζί καταθέσαμε ένα κομμάτι της ψυχής μας. Νιώθω λοιπόν έντονη την ανάγκη να τα ευχαριστήσω, γιατί αν δεν ήταν αυτά δεν θα υπήρχε αυτό το ταξίδι το πλούσιο σε εμπειρίες και … δόξα τω Θεω φτάσαμε στην Ιθάκη μας.

Παπαδοπούλου Βέτα

Φιλόλογος του 3ου Γυμνασίου Δράμας

Συντονίστρια του προγράμματος

«Τουριστική Προβολή Δράμας- Λαϊκά πολιτιστικά Δρώμενα στο νομό Δράμας»

Η ΔΡΑΜΑ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ (Μέρος 1ο)

Γεωφυσικά στοιχεία της περιοχής

Ο νομός Δράμας βρίσκεται στο βορειοανατολικό άκρο της Μακεδονίας στα σύνορα με την Βουλγαρία. Ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Ανατολικής Μακεδονίας και έχει έκταση 3468 τετ. χλμ. και σύμφωνα με την απογραφή του 1991 πληθυσμό 96.554 κατοίκους. Συνορεύει στα βόρεια και βορειοανατολικά με την Βουλγαρία, στα δυτικά με το νομό Σερρών, στα νότια με το νομό Καβάλας και στα ανατολικά με τη Δυτική Θράκη (νομός Ξάνθης). Περικλείεται στα βόρεια από τα βουνά της Ροδόπης, στα δυτικά από τα βουνά Μενοίκιο και Όρβηλος, στα νότια από το όρος Παγγαίο και στα ανατολικά από τα όρη της Λεκάνης.
Διοικητικά ο νομός Δράμας υπάγεται στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης. Σύμφωνα με το Νόμο 2539/ 4-12-1997, για τη «Συγκρότηση της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης» ο νομός διαιρείται σε οκτώ δήμους (Δράμας, Κάτω Νευροκοπίου, Προσοτσάνης, Νικηφόρου, Παρανεστίου, Δοξάτου, Σιταγρών, και Καλαμπακίου) και μία κοινότητα (Σιδηρονέρου).
Ο νομός είναι ουσιαστικά αγρότικός. Υπάρχουν μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις στις πεδιάδες που εκτείνονται κυρίως στο νότιο τμήμα του. Η πλήρης αξιοποίηση των υδάτινων πόρων (ιδιαίτερα των ποταμών Νέστου και Αγγίτη, των πηγών Κεφαλαρίου) και η χρήση σύγχρονων μεθόδων καλλιέργειας έχουν βελτιώσει σημαντικά τα τελευταία χρόνια την αγρoτική οικονομία.
Τα προϊόντα που καλλιεργούνται είναι κυρίως δημητριακά, βαμβάκι, βιομηχανική ντομάτα, καπνός, αμπέλια, φρούτα και λαχανικά. Από τα πιο γνωστά όμως προϊόντα της περιοχής είναι τα φασόλια και οι πατάτες του Κάτω Νευροκοπίου, ενώ η αμπελοκαλλιέργεια τα τελευταία χρόνια αποκτά μια νέα δυναμική, με γνωστά ήδη τα επώνυμα κρασιά της Δράμας
διεθνούς αναγνώρισης.
Σημαντική θέση στο νομό έχει η κτηνοτροφική παραγωγή, όπου κυριαρχεί η μικρή οικογενειακή εκμετάλλευση παραδοσιακής μορφής.
Εκτρέφονται κυρίως αιγοπρόβατα, βοοειδή και χοίροι, ενώ σύγχρονες μονάδες παράγουν τυροκομικά προϊόντα.

Αναπτυγμένη είναι η δασική παραγωγή, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του νομού καλύπτεται από δάση. Τα δασοπονικά προϊόντα απορροφούνται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα από τις τοπικές βιομηχανίες ξύλου.
Το μεγαλύτερο οικονομικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο νομός στον τομέα μαρμάρου. Στην περιοχή έχουν εγκατασταθεί μονάδες εξόρυξης και επεξεργασίας μαρμάρου, οι οποίες παρουσιάζουν μεγάλη εξαγωγική δραστηριότητα στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ, στην Ιαπωνία, στις Αραβικές χώρες. Αξιόλογος είναι και ο ορυκτός πλούτος. Υπάρχουν κοιτάσματα μαγγανίου στις υπώρειες του Φαλακρού και κοιτάσματα ουρανίου στην περιοχή του Παρανεστίου. Επίσης έχει εντοπισθεί λιγνιτικό πεδίο στην περιοχή της Μαυρολεύκης.
Η πόλη της Δράμας εκτείνεται στο νότιο τμήμα του νομού, στις υπώρειες του όρους Φαλακρό, βόρεια της ομώνυμης πεδιάδας. Είναι χτισμένη σε ωραία τοποθεσία, με άφθονα νερά. Αποτελεί το μοναδικό αστικό κέντρο του νομού, όπου είναι συγκεντρωμένες οι βασικές υπηρεσίες διοίκησης, εκπαίδευσης, περίθαλψης και αθλητισμού. Στην πόλη υπάρχει σύγχρονο νοσοκομείο, κολυμβητήριο, κλειστά γυμναστήρια, στάδια και το τμήμα Δασοπονίας του Τ.Ε.Ι. Καβάλας.
Η πόλη της Δράμας έχει σήμερα 40.000 περίπου κατοίκους. Αναπτύχθηκε με έντονους ρυθμούς μέσα στον 20ο αιώνα και οι αλλαγές στην αρχιτεκτονική της ήταν μεγάλες, ανταποκρινόμενες στις ανάγκες των πολυάριθμων κατοίκων.

Ετυμολογικά – η ονομασία

Το όνομα της Δράμας εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο έρευνας για όσους ασχολήθηκαν με την ιστορία της περιοχής.
Στους Πευτιγγεριανούς πίνακες στη θέση της Δράμας τοποθετείται η αρχαία Δράβησκος του Θουκυδίδη, δηλαδή η Δράβησκος η Ηδωνική, η οποία πραγματικά βρισκόταν εκεί που είναι το σημερινό χωριό Σδραβήκι, στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του Παγγαίου στην επαρχία Ζίχνης και κοντά στον Αγγίτη ποταμό. Η ονομασία Δράμα λοιπόν προέρχεται από το δωρικό δράω - ω = δέρκομαι, οράω - ω που σημαίνει την πόλη που έχει θέα. Ο Μαργαρίτης Δήμιτσας σημειώνει ότι το όνομα της Δράμας προήλθε εκ παραφθοράς του αρχαίου Δράβα, Δραβήσκος και μετά Δράμα.
Ο Άγγλος τοπογράφος και νομισματολόγος Γουλιέλμος Μαρτίνος Leake που περιόδευσε στην περιοχή συγχέει την αρχαία Δραβήσκο με τη Δράμα.
Ο Γάλλος αρχαιολόγος και περιηγητής Perrot καθώς και ο Ρώσος ιστορικός και συγγραφέας Ιωάννης Πετρώφ, συμφωνούν ότι η Δράμα πήρε το όνομα της από τη λέξη Δραβήσκος = Δράβα = Δράμα.
Η Δράμα σύμφωνα με τον Ευάγγελο Στράτη ποτέ δεν ονομάστηκε Δράβησκος είτε από τους κατοίκους της, είτε από τους παλιούς συγγραφείς. Άλλη πόλη ήταν η Δράμα και άλλη η Δράβησκος. Σ’ αυτή την πλάνη περιέπεσαν και οι νεώτεροι ξένοι συγγραφείς Hoffman και Forbiger. Ο Pauly δημιουργεί δύο Δραβήσκους, όπως και ο Desdevisses du Dezert, τοποθετώντας τη μια στην Δράμα, όπως και οι Πευτιγγεριανοί πίνακες, και την άλλη στο χωριό Σδραβήκι, η οποία ήταν και η μόνη πραγματική Δράβησκος, αυτή που αναφέρεται από τον Θουκιδίδη. Από τους ξένους πιο σωστά απ’ όλους, αποφαίνεται για τη τοποθεσία της αρχαίας Δραβήσκου, αντιδιαστέλλοντάς την καθαρά από αυτή της Δράμας, ο σπουδαίος ιστοριογράφος της Θεσσαλονίκης Tafel λέγοντας τα εξής: «Η Δράβησκος βρισκόταν πραγματικά μεταξύ Μυρκίνου και Αμφίπολης και φαίνεται ότι το όνομά της διατηρήθηκε στο όνομα του χωριού Δράβηκ (αντί Σδραβήκι). Η Δράβησκος είναι το σημερινό Δράβηκ, όχι η Δράμα».
Ο Σταύρος Μερτζίδης γράφει ότι το όνομα πιθανόν να προήλθε από το ρέμα που χωρίζει τη πόλη στα δύο. Δύο + ρέμα δύρεμα και κατά συγχώνευση από κάποιο λόγιο της εποχής Δράμα. Ο ίδιος δέχεται και την περίπτωση να υπήρχε και άλλη Δράβησκος, αφού ο Θουκυδίδης μιλάει για «Δραβήσκω τη Ηδωνικη» και από αυτή να προήλθε η Δράμα.
Την ίδια εκτίμηση για το όνομα της Δράμας έχει και ο ιστορικός Φώτιος Σκαλίδης. Γράφει λοιπόν πως τον 12ο αιώνα μ. Χ. κάποιος λόγιος Δραμινός με βάση το ρέμα που έκοβε την πόλη στα δύο και από τις λέξεις «δύο και ρέμα» έφτιαξε το όνομα της Δράμας.

Ο Ε. Στράτης παραδέχεται ότι το όνομα «Δράμα» προήλθε από τη λέξη «Υδράμη» και έπειτα έγινε «Υδράμα» και «Δράμα». Κατά τη άποψη του Β. Πασχαλίδη, η Δράμα δεν έχει σχέση με την αρχαία Δράβησκο του Θουκυδίδη. Η ονομασία Δράμα προήλθε από τη ρίζα Δρα- και την κατάληξη –μα. Τα τοπωνύμια με τη ρίζα Δρα- είναι θρακοπελασγικής προέλευσης. Στη Δράμα όπως ξέρουμε έζησαν διάφορες θρακικές φυλές και ομάδες.
Πολλοί θεωρούν ότι το όνομά της η Δράμα το πήρε από τα πολλά νερά της, ύδωρ, υδρία κλπ. Ο Σταμάτης Βάλβης στην «Γεωγραφία» του υποστηρίζει ότι το ρέμα είναι η αιτία για την ονομασία της Δράμας και προήλθε από το δίρεμα, δίραμα και δράμα, Δράμα.
Ο ραβίνος Β. Τουδέλας που επισκέφθηκε τη Δράμα το 1172 μ. Χ. προερχόμενος από την Ισπανία προκειμένου να γνωρίσει τους συμπατριώτες του Ιουδαίους της πόλης, την καταγράφει με το όνομα Darma.
Η έφορος προϊστορικών και κλασσικών αρχαιοτήτων στο Μουσείο της Καβάλας κ. Χάιδω Κουκούλη Χρυσανθάκη αναφέρει ότι το όνομα της Δράμας εξακολουθεί να είναι μετέωρο και όλες οι εκδοχές και τα επιχειρήματα είναι ασθενή και ανασφαλή.

Συνεχίζεται.........................

Παράδοση... αλλά πώς;

Παράδοση... αλλά πώς;

Οι νέοι ,όχι μόνο σήμερα αλλά και από παλιά κρατούν κάποια στάση συστολής απέναντι στο δημοτικό τραγούδι και τη δημοτική ποίηση γενικότερα. Ντρέπονται, φοβούνται μήπως χαρακτηριστούν μη προοδευτικοί, μια που για πολλούς η παράδοση θεωρείται συντηρητική και εκδήλωση φολκλορική. Έτσι αν κάποιος ακούει με ενδιαφέρον και αγάπη δημοτικά τραγούδια κινδυνεύει να θεωρηθεί από τους συνομήλικους του ως αναχρονιστικός, συντηρητικός και στην καλύτερη περίπτωση γραφικός. Σ΄ αυτήν την κατεύθυνση συμβάλλουν και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα πρότυπα της σύγχρονης καταναλωτικής ζωής , αφού δεν τα συμπεριλαμβάνουν στα in της εποχής και τις αστικές συνήθειες των σύγχρονων ανθρώπων. Ο λαϊκός πολιτισμός σ΄ όλες τις εκφάνσεις του κρίνεται απορριπτέος και πολύ περισσότερο από τους νέους , οι οποίοι έχουν το επαναστατικό και ανατρεπτικό στοιχείο μέσα τους. Ωστόσο δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε το γεγονός ότι δεν υπάρχει γάμος ή χαρά ή και πανηγύρι –ιδίως στα χωρία μας- που να μην ακούγονται δημοτικά τραγούδια, να μη χορεύονται. Οι Κρητικοί, οι Θρακιώτες , οι Πόντιοι , και όχι μόνο, έχουν μια στενή σχέση με το δημοτικό τραγούδι, το λαϊκό παραδοσιακό χορό. Όλο και περισσότεροι επιθυμούν να μάθουν χορούς , μέσα από πολιτιστικούς συλλόγους, που γίνονται οι φορείς της διάσωσης, της διατήρησης και μετάδοσης του λαϊκού πολιτισμού. Έτσι η έννοια της παράδοσης ή το δημοτικό τραγούδι περιορίζεται μόνο στο χορευτικό του κομμάτι, και ιδίως μέσα από συλλόγους.
Στο σχολείο βέβαια , τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Η προσωπική μου εμπειρία τα τελευταία μόνο χρόνια δείχνει ότι οι μαθητές μας πολλές φορές δυσανασχετούν όταν πρόκειται να προσεγγίσουμε κάποιο δημοτικό τραγούδι, θεωρώντας το εκτός πραγματικότητας, άρα και δεν τους αφορά. Ωστόσο θα πρέπει και εμείς να λειτουργήσουμε όπως ο δάσκαλος του Γιώργου Ιωάννου στο απόσπασμα των Κειμένων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Β΄ γυμνασίου ώστε «να ξεφοβηθούν, να ξεντραπούν»,να μην τα θεωρούν «παλιατσαρίες»ότι «η παράδοση, τα εθίματα και τα τραγούδια είναι τα Άγια των Αγίων». Να εκφράσουν τη σχέση με το παρελθόν και τις ρίζες τους. Πώς; Με ποιον τρόπο; Αυτό είναι ένα ζητούμενο και καλούμαστε όλοι να το αντιμετωπίσουμε , ώστε η κληρονομιά του δημοτικού τραγουδιού να παραμείνει όχι ένας κρυμμένος θησαυρός, αλλά «ένας πατρογονικός θησαυρός που πρέπει να τον προσέχουμε σαν τα μάτια μας, να το σεβόμαστε , να το τηρούμε...ο Λαϊκός πολιτισμός μας. Αυτό που μας ταιριάζει απόλυτα» και συμβάλλει γιατί όχι, στην αυτογνωσία μας σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Άλλωστε ως Δάσκαλοι οφείλουμε να κάνουμε κάτι παραπάνω από το να διδάσκουμε, να εμπνέουμε.